RESEARCH PAPER
Human- and climate-induced changes of mollusc assemblages of millpond deposits in the valley of Jarosławianka Stream (Poland)
 
More details
Hide details
1
Department of Environment Analysis, Institute of Geography and Regional Studies, Akademia Pomorska, Słupsk, Poland
 
2
Chair of Earth and Environmental Sciences, Institute of Biology and Earth Sciences, Akademia Pomorska, Słupsk, Poland
 
 
Submission date: 2020-07-23
 
 
Final revision date: 2020-11-11
 
 
Acceptance date: 2020-11-23
 
 
Online publication date: 2020-12-04
 
 
Publication date: 2020-12-04
 
 
Corresponding author
Adam Wojciechowski   

Department of Environment Analysis, Institute of Geography and Regional Studies, Akademia Pomorska, 76-200 Słupsk, Partyzantów 27, Poland
Chair of Earth and Environmental Sciences, Institute of Biology and Earth Sciences, Akademia Pomorska, 76-200 Słupsk, Partyzantów 27, Poland
 
 
Folia Malacol. 2020;28(4):311-325
 
KEYWORDS
ABSTRACT
Deposits from a millpond in the Jarosławianka Stream valley (Sławno Plain, NW. Poland) were subject to malacological analysis in order to reconstruct the history of environmental transformations of the pond from its establishment in 1351 to the end of its functioning in 1960. Thirty five mollusc taxa occurred in the pond during its functioning: 21 taxa of water snails, 11 bivalves, and 3 terrestrial snails. Six phases of development of the pond were distinguished, based on the mollusc assemblages: phase I (1351–1450 CE) – very favourable habitat conditions, high species richness and diversity; phase II (1450–1490 CE) – deterioration of habitat conditions – decrease in the number of species and individuals; phase III (1490–1590 CE) – improving conditions and reappearance of species which had occurred in the pond in phase I; phase IV (1590–1750 CE) – the least favourable conditions and poor malacofauna in terms of species number and abundance; phase V (1750–1790 CE) – renewed development of the malacofauna; phase VI (after 1790 CE) – end of functioning of the pond. The phases of pond development were associated with hydrological transformations, resulting from climatic factors and human economic activity.
 
REFERENCES (46)
1.
Alexandrowicz S. W. 1987. Analiza malakologiczna w badaniach osadów czwartorzędowych. Kwartalnik AGH, Geologia 12: 3–240.
 
2.
Alexandrowicz S. W. 1999. Bithynia tentaculata (Linnaeus, 1757) as an indicator of age and depositional environment of Quaternary sediments. Folia Malacologica 7: 79–88. https://doi.org/10.12657/folma....
 
3.
Alexandrowicz S. W., Alexandrowicz W. P. 2011. Analiza malakologiczna. Metody badań i interpretacji. Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
 
4.
Alexandrowicz S. W., Alexandrowicz W. P., Krąpiec M., Szychowska-Krąpiec E. 1997. Environmental changes of Southern Poland during historical period. Kwartalnik AGH, Geologia 23: 339–387.
 
5.
Alexandrowicz W. P. 2009. Malakofauna i fazy rozwoju osuwiska w Tylce koło Krościenka (Pieniny). Kwartalnik AGH, Geologia 35: 69–75.
 
6.
Ammann C. M., Joos F., Schimel D. S., Otto-Bliesner B. L., Tomas R. A. 2007. Solar influence on climate during the past millennium: Results from transient simulations with the NCAR Climate System Model. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 104: 3713–3718. https://doi.org/10.1073/pnas.0....
 
7.
Apolinarska K., Obremska M., Auninac L., Gałka M. 2018. Response of the aquatic plants and mollusc communities in Lake Kojle (central Europe) to climatic changes between 250 BCE and 1550 CE. Aquatic Botany 148: 35–45. https://doi.org/10.1016/j.aqua....
 
8.
Bortenschlager S. 1982. Chronostratigraphic subdivision of the Holocene in the Alps. Striae 16: 75–79.
 
9.
Bradley R. S., Jones P. D. 1993. ‘Little Ice Age’ summer temperature variations: their nature and relevance to recent global warming trends. The Holocene 3: 367–376. https://doi.org/10.1177/095968....
 
10.
Bronk Ramsey C. 2009. Bayesian analysis of radiocarbon dates. Radiocarbon 51: 337–360. https://doi.org/10.1017/S00338....
 
11.
Camenisch C., Keller K. M., Salvisberg M., Amann B., Bauch M., Blumer S., Brázdil R., Brönnimann S., Büntgen U., Campbell B. M. S., Fernández Donado L., Fleitmann D., Glaser R., González Rouco F., Grosjean M., Hoffmann R. C., Huhtamaa H., Joos F., Kiss A., Kotyza O., Lehner F., Luterbacher J., Maughan N., Neukom R., Novy T., Pribyl K., Raible C. C., Riemann D., Schuh M., Slavin P., Werner J. P., Wetter O. 2016. The 1430s: a cold period of extraordinary internal climate variability during the early Spörer Minimum with social and economic impacts in northwestern and central Europe. Climate of the Past 12: 2107–2126. https://doi.org/10.5194/cp-12-....
 
12.
Céréghino R., Biggs, J., Oertli B., Declerck S. 2008. The ecology of European ponds: defining the characteristics of a neglected freshwater habitat. Hydrobiologia 597: 1–6. https://doi.org/10.1007/s10750....
 
13.
Florek W., Tylman I. 2013. Skaning laserowy w badaniach morfologicznych małych dolin rzecznych (przypadek doliny Jarosławianki). In: Jonczak J., Florek W. (eds). Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 19–32.
 
14.
Grimm E. C. 1990. TILIA and TILIA.GRAPH. PC spreadsheet and graphics software for pollen data. INQUA Working Group on Data-Handling Methods Newsletter 4: 5–7.
 
15.
Hammer Ø., Harper D. A. T., Ryan P. D. 2001. Past: paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica 4: 1–9.
 
16.
Hoffmann T., Lang A., Dikau R. 2008. Holocene river activity: analysing 14C-dated fluvial and colluvial sediments from Germany. Quaternary Science Reviews 27: 2031–2040. https://doi.org/10.1016/j.quas....
 
17.
Jonczak J. 2010. Właściwości sorpcyjne i buforowe gleb nisz źródliskowych w dolinie Jarosławianki (Równina Sławieńska). Roczniki Gleboznawcze 61: 47–53.
 
18.
Jonczak J., Florek W. 2013. Wiek i właściwości gleb wykształconych z osadów stawu młyńskiego w dolinie Jarosławianki (Równina Sławieńska). In: Jonczak J., Florek W. (eds). Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 33–40.
 
19.
Juřičková L., Ložek V., Horáčková J., Tlachač P., Horáček I. 2014. Holocene succession and biogeographical importance of mollusc fauna in the Western Sudetes (Czech Republic). Quaternary International 353: 210–224. https://doi.org/10.1016/j.quai....
 
20.
Kołodziejczyk A., Dołęga A. E. 2004. Molluscs of selected water bodies in Warsaw. Folia Malacologica 12: 63–71. https://doi.org/10.12657/folma....
 
21.
Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
 
22.
Ložek V. 1964. Quartärmollusken der Tschechoslowakei. Rozpravy Ustředniho Ustavu Geologického 31: 1–374.
 
23.
Luterbacher J., Rickli R., Xoplaki E., Tinguely C., Beck C., Pfister C., Wanner H. 2001. The Late Maunder Minimum (1675–1715) – a key period for studying decadal scale climatic change in Europe. Climatic Change 49: 441–462.
 
24.
Luterbacher J., Werner J., Smerdon J., Fernandez-Donado L., Gonzalez-Rouco F., Barriopedro D., Ljungqvist F., Buentgen U., Zorita E., Wagner S., Esper J., McCarroll D., Toreti A., Frank D., Jungclaus J., Barriendos M., Bertolin C., Bothe O., Brazdil R., Camuffo D., Dobrovolny P., Gagen M., Garica-Bustamante E., Ge Q., Gomez-Navarro J., Guiot J., Hao Z., Hegerl G., Holmgren K., Klimenko V., Martin-Chivelet J., Pfister C., Roberts N., Schindler A., Schurer A., Solomina O., von Gunten L., Wahl E., Wanner H., Wetter O., Xoplaki E., Yuan N., Zanchettin D., Zhang H., Zerefos C. 2016. European summer temperatures since Roman times. Environmental Research Letters 11: 1–12. https://doi.org/10.1088/1748-9....
 
25.
Macklin M. G., Benito G., Gregory K. J., Johnstone E., Lewin J., Michczyńska D. J., Soja R., Starkel L., Thorndycraft V. R. 2006. Past hydrological events reflected in the Holocene fluvial record of Europe. Catena 66: 145–154. https://doi.org/10.1016/j.cate....
 
26.
Magny M., Gauthier E., Vannière B., Peyron O. 2008. Palaeohydrological changes and human-impact history over the last millennium recorded at Lake Joux in the Jura Mountains, Switzerland. Holocene 18: 255–265. https://doi.org/10.1177/095968....
 
27.
Niska M. 2013. Ewolucja stawu młyńskiego w dolinie Jarosławianki w świetle analizy kopalnych szczątków Cladocera (Crustacea). In: Jonczak J., Florek W. (eds). Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 103–112.
 
28.
Pip E. 1986. A study of pond colonization by freshwater molluscs. Journal of Molluscan Studies 52: 214–224. https://doi.org/10.1093/mollus....
 
29.
Plit J. 2009. Przestrzenne zmiany użytkowania gruntów na Ziemi Sławieńskiej w ciągu ostatnich 400 lat. In: Rączkowski W., Sroka J. (eds). Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej, 9. Fundacja „Dziedzictwo”, Sławno, pp. 93–112.
 
30.
Polaczkówna M. 1925. Wahania klimatyczne w Polsce w wiekach średnich (Climatic variations in Poland during the Middle Ages). Prace Geograficzne 5: 1–80.
 
31.
Rączkowski W., Banaszek Ł. 2013. Osadnictwo w rejonie Jarosławianki – problemy badawcze. In: Jonczak J., Florek W. (eds). Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 113–122.
 
32.
Reimer P. J., Austin W. E. N., Bard E., Bayliss A., Blackwell P. G., Bronk Ramsey C., Butzin M., Cheng H., Edwards R. L., Friedrich M., Grootes P. M., Guilderson T. P., Hajdas I., Heaton T. J., Hogg A. G., Hughen K. A., Kromer B., Manning S. W., Muscheler R., Palmer J. G., Pearson C., van der Plicht J., Reimer R. W., Richards D. A., Scott E. M., Southon J. R., Turney C. S. M., Wacker L., Adolphi F., Büntgen, U., Capano M., Fahrni S. M., Fogtmann-Schulz A., Friedrich R., Köhler P., Kudsk S., Miyake F., Olsen J., Reinig F., Sakamoto M., Sookdeo A., Talamo S. 2020. The IntCal20 Northern Hemisphere radiocarbon age calibration curve (0–55 cal kBP). Radiocarbon 62: 725–757. https://doi.org/10.1017/RDC.20....
 
33.
Rosenow K. 1934. Altkrakow. Ost Heimat. Rügenwalde Zeitung: 32–34, Rügenwalde.
 
34.
Sobisz Z. 2013. Flora naczyniowa zlewni Jarosławianki (Równina Sławieńska). In: Jonczak J., Florek W. (eds). Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 135–142.
 
35.
Spyra A., Serafiński W., Strzelec M. 2007. The species diversity of freshwater snails (Gastropoda) in differently managed fish ponds in South-Western Poland. Ekológia 26: 83–89.
 
36.
Starkel L. 1986. Holocene climatic changes reflected in the slope and valley floor evolution in European mountains. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 20: 49–56.
 
37.
Starkel L. 2000. Chronology of phases of various fluvial activity, of erosion and deposition in the Vistula catchment during Late Quaternary. Geochronometria 19: 53–58.
 
38.
Strzelec M. 1993. Ślimaki (Gastropoda) antropogenicznych środowisk wodnych Wyżyny Śląskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 1358: 1–104.
 
39.
Strzelec M., Krodkiewska M., Królczyk A. 2014. The impact of environmental factors on the diversity of gastropod communities in sinkhole ponds in a coal mining region (Silesian Upland, Southern Poland). Biologia 69: 780–789. ­https://doi.org/10.2478/s11756....
 
40.
Strzelec M., Serafiński W. 2004. Biologia i ekologia ślimaków w zbiornikach antropogenicznych. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
 
41.
Szwarczewski P. 2003. Zapis naturalnych i antropogenicznych zmian środowiska przyrodniczego w okolicach Żyrardowa na przykładzie osadów wypełniających nieckę stawu młyńskiego. In: Waga J. M., Kocel K. (eds). Człowiek w środowisku przyrodniczym – zapis działalności. PTG Oddział Katowicki, Sosnowiec, pp. 213–219.
 
42.
Topographische Karte 1891. Topographische Karte 1:25 000, Grupenhagen (Meßtischblatt 318). Königlich Preußische Landesaufnahme, Berlin.
 
43.
Wiktor A. 2004. Ślimaki lądowe Polski. Mantis, Olsztyn.
 
44.
Williams P., Whitfield M., Biggs J. 2008. How can we make new ponds biodiverse? A case study monitored over 7 years. In: Céréghino R., Biggs J., Oertli B., Declerck S. (eds). The ecology of European ponds: defining the characteristics of a neglected freshwater habitat. Hydrobiologia 597: 137–148. https://doi.org/10.1007/s10750....
 
45.
Wojciechowski A. 2000. Zmiany paleohydrologiczne w środkowej Wielkopolsce w ciągu ostatnich 12000 lat w świetle badań osadów jeziornych rynny kórnicko-­zaniemyskiej. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
 
46.
Wood P. J., Barker S. 2000. Old industrial mill ponds: a neglected ecological resource. Applied Geography 20: 65–81. https://doi.org/10.1016/S0143-....
 
eISSN:2300-7125
ISSN:1506-7629
Journals System - logo
Scroll to top